بهینه‌سازی الگوی کشت و منابع آب در سطوح مختلف آبیاری برای مناطق گرم و خشک (مطالعه‌ی موردی، دشت-های دهلران استان ایلام)

 این پژوهش با هدف صرفه­جویی در منابع آب با رویکرد تکنیک­های کم­آبیاری با استفاده از مدل برنامه­ریزی غیرخطی با اعمال بهینه­سازی الگوی کشت موجود در هشت مزرعه مشاهداتی برای یازده محصول آبی غالب، شامل گندم زمستانه، جو، کلزا، چغندرقند پاییزه، ذرت دانه‌ای، سورگوم، گوجه فرنگی، پیاز و سیب زمینی، باقلا سبز و هندوانه پاییزه در اراضی پایاب سد مخزنی دویرج دهلران واقع در جنوب غرب کشور انجام گردید. کاهش عملکرد و سود خالص حاصل از کشت هر محصول برای سطوح نیاز آبی 50%،60%،70%،80%،90% و 100% در طول فصل رشد محاسبه گردید. تابع هدف برای بیشینه نمودن سود خالص با محدودیت‌های مختلف از جمله ثابت بودن سطح زیر کشت، برای سناریو­های الگوی کشت موجود، سیاست‌های وزارت جهاد کشاورزی و الگوی پیشنهادی محاسبه گردید. نتایج مقایسه سناریو‌ها نشان داد در شرایط آبیاری کامل، سود خالص الگوی کشت وزارت کشاورزی نسبت به الگوی کشت موجود، 33/1% و برای 90% و80% نیاز آبی به‎ترتیب 19/1%، 05/1% افزایش گردید، در این شرایط به‌ترتیب 18% و 34% از منابع آب صرفه‌جویی گردید. همچنین نتایج  الگوی کشت پیشنهادی محصولات گندم، کلزا، چغندر پاییزه و ذرت دانه‌ای نشان داد که سود خالص سناریوهای نیاز آبی 60% ،70 %،80% و90% به‌ترتیب 4/14%، 6/33%، 54%، 7/74%  نسبت به شرایط الگوی کشت موجود افزایش یافت و به میزان60%، 49%، 35% و 19%، از منابع آب صرفه‌جویی گردید. استفاده از مدل برنامه­ریزی غیرخطی نشان داد با بهینه­سازی الگوی کشت همراه با تکنیک کم آبیاری علاوه بر افزایش سود خالص وصرفه­جویی مصرف آب کشاورزی نسبت به شرایط کشت موجود، می‌تواند در حفظ و پایداری منابع آب سطحی و زیرزمینی موثر واقع شود.